Chữ quốc ngữ buổi đầu: Người nhật bản chê , người Việt Nam nhận

(Website tài trợ bởi: cong tu dong)
Vào đầu thế kỷ 17, một số giáo sĩ Dòng Tên đã xuất bản một đôi cuốn sách ngữ vựng và ngữ pháp nhật bản theo mẫu tự abc. Chỉ có điều người nhật bản đã không dùng điều này để cải biến hệ thống chữ viết của họ theo hệ La Tinh nên cho đến giờ người nhật vẫn sử dụng những bảng chữ phi La Tinh.

Chữ quốc ngữ xứng đáng là một sáng tạo vĩ đại trong lịch sử nước ta. Nhờ chữ quốc ngữ, người Việt có hệ thống chữ viết riêng chẳng phải phụ thuộc vào hệ thống chữ tượng hình phức tạp như trước. Sau khi dùng chữ quốc ngữ, chúng ta xóa tỷ lệ mù chữ rất nhanh trong thời kì ngắn. Cũng nhờ chữ quốc ngữ, nước ta hòa nhập với quốc tế nhanh hơn. Sẽ là không thừa ví như ôn lại sự lớn mạnh chữ quốc ngữ. Nhìn thêm:




khi đề cập đến chữ quốc ngữ, người ta nhắc ngay công lao của ông Alexandre de Rhodes hay còn được gọi với tên Việt là Cha Đắc Lộ. Đúng là ông đã đóng góp quan yếu vào việc hình thành chữ quốc ngữ đất nước ta đương đại bằng công lớp lang điển Việt-Bồ-La, hệ thống hóa cách thu thanh tiếng Việt bằng mẫu tự La Tinh nhưng để có được bộ chữ quốc ngữ mà chúng ta dùng thì đó là công sức của nhiều người. Bản thân Cha Đắc Lộ cũng chẳng hề là người đầu tiên tìm cách ghi tiếng của người Việt bằng hệ chữ La tinh. Giáo sĩ đã đầu tiên góp công trong việc hoàn chỉnh lối chữ này phải nhắc đến cha Francisco de Pina, người bồ Đào Nha.

các giáo sĩ châu âu đến đất nước ta từ giữa thế kỷ 16 nhưng không có nhiều tài liệu ghi vận động của họ trong thời kỳ này. Đến đầu thế kỷ 17, những nhà tuyên giáo Dòng Tên gồm cả người châu âu, nhật bản. Giáo sĩ De Pina đến Đàng Trong năm 1617 và là nhà truyền đạo đạo đạo gia tô đầu tiên đề cập thông thạo tiếng Việt để giảng đạo trực tiếp bằng tiếng nói này. Ông hằng chỉ trích những giáo sĩ đương thời đã không nắm vững được tiếng nói địa phương để đạt được mục đích rao giảng phúc đáp. Ông được cho là tác giả tập Manuductio ad Linguam Tunckinensem và là người đã giúp dạy Alexandre de Rhodes học tiếng Việt, đóng góp tạo ra chữ Quốc ngữ cho vấn đề truyền giáo.

Để ghi lại tiếng của người Việt thì De Pina là người đầu tiên bắt đầu bằng vấn đề tiêu dùng ký tự La Tinh của người người thương Đào Nha. Theo cuốn Lịch sử chữ quốc ngữ 1620-1659 của ông Đỗ quang quẻ Chính viết năm 1972 khi là Trưởng ban Sử học – Đại học văn khoa TP.Hồ Chí Minh, ông Pina là giáo sĩ trước hết thông thuần thục việc giao tiếp với người Việt nên chỉ ông lúc đó mới có khả năng ghi lại tiếng Việt bằng chữ La Tinh. Ngoài ra, ý tưởng dùng chữ La Tinh để ghi chữ Việt cũng là học theo cách mà các giáo sĩ đi trước áp dụng với tiếng đất nước của những ninja. Vào đầu thế kỷ 17, một số giáo sĩ Dòng Tên đã xuất bản một đôi cuốn sách ngữ vựng và sách tiếng nhật hay theo mẫu tự abc. Chỉ có điều người đất nước của những ninja đã không dùng điều này để cải biến hệ thống chữ viết của họ theo hệ La Tinh nên cho đến giờ người đất nước của những ninja vẫn dùng những bảng chữ phi La Tinh.

Trong nguyệt san MISSI của các cha Dòng Tên năm 1961 cũng thừa nhận về chuyện trước đó 300 năm: Thật vậy, giống như nhật và Triều Tiên, người nước ta luôn luôn sử dụng chữ viết của người Tàu và bị nô lệ vì chữ viết này. Chỉ mới cách đây không lâu, người Triều Tiên mới chế biến ra một chữ viết riêng của họ. Còn người đất nước mặt trời mọc thì, sau nhiều lần thử nghiệm, đã phải khoanh tay và đành trở về với lối viết tượng hình biểu ý của người Tàu.



Trong lúc đất nước mặt trời mọc không hấp thu chữ La Tinh, thì hệ thống chữ La Tinh cho người Việt lại có sự lớn mạnh gan cường và dùng cực kỳ hiệu quả sau này. Nhưng buổi ban đầu thì chữ quốc ngữ khởi đầu chập chững những bước đi đầy gian lao để trước lúc xuất sắc như hiện giờ. Năm 1620, thời điểm có các bản thảo chữ quốc ngữ trước hết, dù lúc đó giáo sĩ Pina đã nhắc được tiếng Việt, nhưng khó lòng mà phân biệt được lối cách ngữ và các thanh trong từ như chúng ta sử dụng hiện tại. Dựa vào những tài liệu viết tay năm 1621- 1626, những chữ còn viết liền theo kiểu người phương tây và chưa thấy note (sắc, huyền, hỏi, ngã) vào những chữ đó. Tỉ dụ khi viết An Nam thì những văn bản thời kỳ 1620-1626 vẫn ghi là Annam hay ghi ông nghè bằng từ Ungue. Thức giấc Quảng Nghĩa (sau đổi thành Quảng Ngãi để tránh phạm húy) lúc đó được ghi là Quamguya.

vấn đề lúc ấy, những giáo sĩ chưa phân biệt được dấu cũng siêu thông dụng. Người phương tây lần đầu khi tiếp xúc với tiếng Việt khôn xiết hoang mang khi mỗi tiếng của người Việt là một từ và lúc lên giọng xuống giọng lại thành một từ hoàn toàn khác. Linh mục Gio. Filippo de Marini ở Đàng Ngoài từ 1647 - 1658, cũng nhận rằng: “Một người sau khi đã học nói tiếng Việt kha khá, thì kinh nghiệm cho họ hay rằng, tiếng Việt quả là vô cùng khó khăn”.

Linh mục Joseph Tissanier ở Đàng Ngoài từ 1658 - 1663 cũng ghi lại như sau: “Tôi xin thú nhận rằng, khi đầu tiếng Việt làm tôi phát sợ, vì thấy nó khác các tiếng nói Âu châu quá, nên hầu như tôi thất vẳng trong việc học tiếng này”.

Chính cha Đắc Lộ cũng thừa nhận bị choáng khi lần đầu nghe tiếng Việt. Ông viết: “Khi tôi vừa đến Nam Kỳ và nghe người dân bản xứ đề cập, đặc thù là đàn bà, tôi có cảm tưởng mình đang nghe chim hót líu lô, và tôi đâm ra ngã lòng, vì nghĩ rằng, có nhẽ không bao giờ mình học kể được một ngôn ngữ như thế. Thêm vào đó, tôi thấy hai cha Emmanuel Fernandez và Buzomi, khi giảng, phải có người thông ngôn lại. Chỉ có cha Francois Pina là hiểu và nói được tiếng Việt, nên các bài giảng của cha Pina thường đem đến nhiều ích lợi hơn là của hai cha Fernandez và Buzomi. Do vậy tôi tự ép buộc mình phải dồn mọi khả năng để học cho được tiếng Việt. Hằng ngày tôi chăm chỉ học tiếng Việt y như ngày xưa tôi học môn thần học ở Roma. Và nhờ ơn Chúa giúp, chỉ trong vòng 4 tháng, tôi học biết đủ tiếng Việt để có thể giải tội và sau 6 tháng, tôi có thể giảng được bằng tiếng Việt. Kết quả những bài giảng bằng tiếng Việt ích lợi nhiều hơn những bài giảng phải có người phiên dịch lại”.